Konut satışına ‘ekspertiz’ düzenlemesi yolda: ‘Ev satış ücretini artık onlar belirleyecek’
Hazine ve Maliye Bakanlığı son dönemde vergi kaçaklarını önlemek amacıyla yoğun bir çalışma yürütüyor. Vergilerin tam olarak ödenebilmesi amacıyla ev alım satımı sırasında ekspertiz raporu istenmesi gündeme geldi. Buna göre ev satılırken bedeli eksperler belirleyecek.
Şu anda halihazırda Türkiye’den ev satın almak ya da satmak isteyen yabancı uyruklu kişilerin gerçekleştireceği tapu işlemlerinde gayrimenkul ekspertiz raporu beyan etmesi zorunlu olarak uygulanıyor. Peki tapuda ekspertiz uygulaması genele yayılır mı? Uygulama piyasayı nasıl etkiler?
‘Kredili satış için ekspertiz zorunluluğu var’
Konuyla ilgili merak edilenleri Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı anlattı:
“Bu konu kayıt dışı ekonomi ile mücadele eylem planı çerçevesinde çeşitli dönemlerde dile getirilmiştir diyebiliriz. 2018 sonunda Meclis gündemine torba yasa çerçevesinde gelen ve bu kapsamda da Meclis’te torbadan çıkarılan bir konu olmuştu. Konu tüm taşınmazların satışında ekspertiz raporu istenmesiyle ilgiliydi. Şu anda bu düzenleme yabancılara yapılan tüm gayrimenkul satışlarında talep ediliyor. Yabancıların ağırlıklı konut aldığını varsaydığımızda yabancılara yapılan satışlarda gayrimenkul değerleme raporu zorunluluğu var. Hatta bu raporlar yapılan düzenlemeyle de ayrı bir kurum tarafından kontrol ediliyor. Tapuda ekspertiz uygulaması yabancıya yapılan konut satışları haricin de, kredi ile yapılan satışlar için de yapılması gerekli olan bir rapordur.”
Ekspertiz raporu için para ödeniyor mu?
“Mevcut durumda ipoteğe konu taşınmazların ekspertiz raporlarında kredi kullanan tüketiciler bankalara gayrimenkul değerleme raporları için bir bedel ödüyorlar” diyen Özelmacıklı, Milliyet’in haberine göre, “Bu bedel her yıl Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giriyor. Örneğin şu anda 150 metrekareye kadar konutlar için 5500 TL+KDV şeklinde bir ücret var. Bu ücret taşınmazların türüne, niteliğine göre farklılık gösteriyor. Yabancılar için hazırlanan ekspertiz raporlarında bu bedel iki katı alınıyor” diyerek sözlerine devam etti ve şunları ekledi:
‘Uygulama pilot illerle başlayabilir’
‘Bazı taşınmazlarda yapılması değerlendirilebilir.’
Piyasa nasıl etkilenir?
“Bir ekspertiz raporu zorunluluğunun gelmesi tabi ki gayrimenkullerin doğru değerden satılmasını sağlar. Devletin 2023 yılında 60 milyar TL seviyesinde tapu harcı geliri olmuştu. Belki bu gelir çok daha yüksek rakamlara da çıkabilir. Tapu harcının yüksek olduğu da aşikar, yüzde 4’lük oran tüm satışlarda aslında devlete tapu harcı olarak kaydediliyor. Bazı ülkelerde farklı oranlar var, daha düşük daha yüksek oranlar var. Oradaki vergi uygulamaları birbirinden çok farklı. Dubai’de tapu harcı yüzde 6 ancak değer artışı kazancı adı altında bir vergi söz konusu değil.”
‘5 yıldan sonra taşınmaz satılıyorsa vergi alamazlar’
Başka hangi düzenlemeler gelebilir?
“Hükümet tarafından geliştirilen düzenlemelere baktığımızda sadece ekspertiz raporu zorunluluğu gibi bir tek başlık düşünülmüyor. Gayrimenkul yatırım ortaklığı firmalarının mevcuttaki vergi muafiyetlerine bir düzenleme getirilmesi, birden fazla evi olanlar için bazı ek emlak vergisi düzenlemesi, kiralardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi kısmındaki istisna oranlarının, götürü gider dediğimiz gider rakamlarının düşürülmesi gibi farklı konu ve başlıklar olduğunu görüyoruz. Her durumda yapılacak düzenlemelerin sektör açısından regülasyona fayda sağlayacak şekli ile değerlendirilmesi büyük önem arz ediyor.”